దశావతారాలు-1

కపిల మహర్షి, నరనారాయణులు, కలియుగ ప్రత్యక్ష దైవమైన శ్రీ వేంకటేశ్వరుడు - వీళ్ళు కూడా విష్ణు అవతారాలే కదా?మరి దశావతారాల్లో వీళ్ళు లేకపోవడమేమిటి?

దశావతారాల ఉద్దేశ్యం కేవలం ముఖ్యమైన అవతారాలను ఏకరువు పెట్టడమే కాదు: సృష్టి పరిణామ క్రమాన్నీ, సామాజిక పరిణామక్రమాన్నీ వివరించడమే దశావతారాల ముఖ్య ఉద్దేశ్యం. అవును, దశావతారాల్లోనే సృష్టి పరిణామ క్రమమంతా ఇమిడి ఉంది:

నీరు లేనిదే ప్రాణి పుట్టుక సాధ్యం కాదు. ఎందుకంటే ప్రాణం జలం అంటే నీటిలోనే పుట్టింది. అందుకే ఇప్పుడు కూడా శాస్త్రవేత్తలు సుదూర గ్రహాల్లో జీవ సంచారం ఉందో లేదో తెలుసుకోవడానికి ముందుగా అక్కడ నీళ్ళు ఉన్నాయో లేవోననే చూస్తారు. ఆ నీటిలో మన కంటికి కనిపించనంత సూక్ష్మమైన ఏక కణ రూపం లోనే ప్రాణుల పుట్టుక మొదలైందని సైన్స్ చెబుతోంది. ఒకసారి ప్రాణి అంటూ ఏర్పడ్డాక తర్వాత తర్వాత మరింత సంక్లిష్టమైన, బహుకణజీవులు త్వరత్వరగా ఏర్పడ్డాయి.

దశావతారాల్లో మొదటిదైన మత్స్యావతారంలో సరిగ్గా ఇలాగే ఉంది. మనువు సముద్రంలో స్నానం చేసి, సూర్యనమస్కారం చే స్తూ, ఆర్ఘ్యం వదలడానికి దోసిట్లోకి నీళ్ళు తీసుకుంటే అందులోకి అత్యంత సూక్ష్మమైన చేప వస్తుంది. దాన్ని తిరిగి సముద్రంలోకి వదలబోతే అది మనువును వేడుకుంటుంది: "సముద్రంలో ఉండే పెద్ద చేపలు తనను బతకనివ్వవనీ, తనను కాపాడమనీ." ఆయన దాని మీద జాలి పడి తన కమండలంలోనే ఉంచుకుంటే అది ఆయన ఆశ్రమం చేరే లోపల కమండలం పట్టనంత పెద్దదైపోతుంది. అక్కణ్ణుంచి తీసి తొట్టిలో వదిల్తే కొద్ది సేపట్లోనే ఆ చేప మరింత పెద్దదై తొట్టి కూడా పట్టదు. అక్కణ్ణుంచి ఒక చిన్న కొలనులోకీ, ఆ తర్వాత ఒక చెరువులోకీ మార్చవలసి వస్తుంది. చివరికి దాన్ని మళ్ళీ సముద్రంలోనే వదిలేస్తాడు.

దశావతారాల్లో రెండవది ఉభయచరమైన తాబేలు (కూర్మావతారం). సముద్రంలో పుట్టిన జీవుల్లో కొన్ని మెల్ల మెల్లగా భూమ్మీదకు వ్యాపించడానికి చేసిన ప్రయత్నంలోని ఒక ముఖ్యమైన దశ. ఉభయచరజీవులకు తాబేలు ప్రతినిధి.

ఇక మూడవది పూర్తిగా నేల మీద జీవించడానికి అలవాటు పడ్డ నాలుగు కాళ్ల జంతువు: వరాహం

మనిషి పుట్టింది కోతి నుంచి - అంటే ఒక జంతువు నుంచి. దీన్ని సూచించేదే సగం జంతువు-సగం మనిషి లక్షణాలు గల నరసింహావతారం. ఇది దశావతారాల్లో నాలుగవది.

తర్వాతి (5వ) అవతారమే పూర్తి స్థాయి మనిషి లక్షణాలు గల మొట్టమొదటి అవతారం. అదే వామనావతారం.
ఇక ఇక్కడ నుంచి మిగిలిన ఐదు అవతారాలూ సామాజిక పరిణామ క్రమాన్ని సూచిస్తాయి.
(అది ఇంకొక పోస్టులో.)